Prishtinë, 14 nëntor 2016

Zëvendësministri i Shëndetësisë Izet Sadiku ka marrë pjesë në organizimin e shënimit të Ditës Botërore të Diabetit në të cilën Ministria e Shëndetësisë, Instituti Kombëtar i Shëndetësisë Publike të Kosovës IKSHPK, Shoqata e Endokrinologëve dhe Diabetologëve të Kosovës dhe Organizata Botërore e Shëndetësisë kanë folur për sëmundjen e diabetit dhe ndikin e saj në shëndetësi.

Zëvendësministri Sadiku tha se “në shumë vende diabeti është shkaku kryesorë i verbimit, sëmundjeve kardiovaskulare, insuficiencës së veshkave dhe amputimeve të gjymtyrëve të poshtme”. Ai tha se Ministria e Shëndetësisë vazhdon furnizimin e rregullt me Insulinë për 11470 pacientët me diabet dhe se furnizimi me barna antidiabetike “vlerësojmë se do të përmirësohet në të ardhmen me funksionalizimin e SISH-it dhe Sigurimeve Shëndetësore dhe se, në kuadër të aktiviteteve për përmirësimin e kushteve për të sëmurit me diabet, është edhe revidimi i Planit Nacional për Diabet I, cili është hartuar në vitin 2006, dhe MSh do të mbështesë atë”.
“Sot në shënimin e kësaj dite, ftoj organizatat e pacientëve diabetikë, Shoqatën e Endokrinologëve dhe Diabetologëve të Kosovës, Klinikën e Endokrinologjisë në kuadër të QKUK, Institutin e Shëndetit Publik të Kosovës dhe mediat për bashkëpunim konkret për përmirësimin e shërbimeve shëndetësore për diabetikët dhe parandalimin e shtrirjes së kësaj sëmundje”, tha Zëvenësministri Sadiku.

Drejtori ekzekuotiv i IKSHPK-së, Naser Ramadani, tha se “në këtë ditë të gjitha institucionet shëndetësore dhe Shoqata e Diabetit në Kosovë janë të bashkuar për të parandaluar diabetin, në theks të veçantë në sensibilimin e njerëzve që të kryejnë kontrolle të rregullta si të sheqerit, ashtu edhe të tensionit të gjakut, e gjithashtu të kenë parasysh këshillat për të parandaluar këtë sëmundje”.

Në vendin tone, shtoi ai, nuk kemi evidenca të sakta të numrit të diabetikëve, por konsiderohet se diku rreth 5-7 % janë me prevalencë të sëmundjes , ku 20-30 % prej tyre janë me insulinë të varur, të cilëve ajo u ofrohet falas nga MSh-ja.

Shefi i Zyrës së OBSh-së në Prishtinë, Skender Syla tha se jemi të bindur se kemi arsye të shumta dhe duhet të punojmë shumë më shumë në ngritjen e cilësisë dhe sigurisë së shërbimeve tona shëndetësore në funksion, pos tjerash, edhe të diagnostikimit më të mirë të diabetit. Dhe këtë jo vetëm sot kur shënojmë Ditën Botërore të diabetit por çdo ditë dhe me secilin pacient.

Ai tha se llogaritet që sot afër 415 milion njerëz në botë kanë diabet. Motoja e sivjetme e DBD është ‘Sytë kah diabeti’ që mund të interpretohet edhe si thirrje për domosdoshmërinë e ngritjes së cilësisë së diagnostikimit të hershëm por edhe si thirrje për menaxhimin e mirë të diabetit si parakusht për shmangien e komplikimeve të të pamurit në mënyrë të veçantë”.

Drejtoresha e Klinikës të Endokrinologjisë (QKUK), Drita Mekuli ka folur për aktivitetet që kryhen në kuadër të Klinikës si për ofrimin e shërbimeve për të sëmurët, trajnimeve të ndryshme, por edhe punën e vazhdueshme të stafit të Klinikës në edukimin e pacientëve për kujdesin nga kjo sëmundje.

Ajo ka thënë se Klinika ka 38 shtretër ku për çdo vit kalendarik hospitalizohen afërsisht 800 pacientë, ku fokus të veçantë i jepet edukimit në kujdesin ndaj kësaj sëmundjeje.

Drita Peqani, mjeke në Qendrën Kryesore të Mjekësisë Familjare në Prishtinë, tregoi për aktivitetet që kryhen në kuadër të Komunës së Prishtinës, si dhe për bashkëpunimin që kanë më Klinikën e Endokrinologjisë, me theks të veçantë në edukimin e vazhdueshëm profesional për sëmundjen e diabetit.

Ndryshe, Dita Botërore e Shëndetit shënohet që nga viti 1991 falë nismës së Federatës Ndërkombëtare të Diabetit (IDF) dhe përgjigjes së OBSh-së në shqetësimin në rritje për përshkallëzimin e kërcënimit shëndetësorë që bart diabeti. Por kjo nuk është dita e vetme që i dedikohet përpjekjeve të komunitetit shëndetësorë dhe publikut të gjerë për diagnostikimin sa më të hershëm dhe trajtimin sa më adekuat të diabetit. Kjo në fakt shënon fushatën më të madhe të ndërgjegjësimit për diabetin që në vitin 2014 kishte nxitur aktivitete të ndryshme ndërgjegjësimi në më shumë se 100 vende të botës dhe iu kishte dedikuar aktivitet avokuese përreth samitit tëG7, Asamblesë së Përgjithshme të KB dhe G20.

Në nivel botëror ka 415 milionë të rritur që jetojnë me diabet dhe ky numër pritet të rritet në 642 milionë, ose një në dhjetë të rritur ne vitin 2040; një në dy të rritur me diabet është i pa diagnostikuar; dhe rreth 90% e popullatës atakohet me diabetin tip 2 dhe 10% me diabet tip 1/
Reth 12% e totalit të shpenzimeve globale në shëndetësi aktualisht shpenzohet për të rriturit me diabet.

Instituti Kombëtar i Shëndetësisë Publike të Kosovës

Komunikatë për media

Vërshimet në disa rajone të Kosovës

Si pasojë e reshjeve të mëdha në disa rajone të Kosovës Qendrore dhe Perëndimore, është shkaktuar ngritje e nivelit të ujit në disa lumenjë të Kosovës dhe dalja nga shtrati duke shkaktuar vërshime në rrugë që po vështërson dukshëm qarkullimin.

Vërshimet paraqesin gjendje të jashtëzakonëshme ku mes tjerash, mund të përkeqësohet cilësia e ujit të papëpunuar nga të reshurat, dëmtohet sistemi i kanalizimit (largimit të ujërave të zeza), kontaminohen puset që furnizojnë territoret rurale me ujë të pijshëm dhe sistemi i përpunimit dhe furnizimit me ujë të pijshëm.

Kur kësaj situate i shtohen edhe vërshimet nga përrenjtë dhe lumenjt ku shtretërit e tyre janë deformuar, pas reshjeve ato fryhen dhe depërtojnë në mjediset e banuara. Në vendbanime rrjetet e kanalizimeve janë të ngulfatura me mbeturina dhe qesin në sipërfaqe materje fekale që paraqesin rrezik potencial për shpërthime epidemike të sëmundjeve ngjitëse.

Bazuar në rezultatet e monitorimit të ujit për pije të dhënat laboratorike për parametrat bakteriologjik dhe kimik deri sot rezultojnë mbrenda standardeve të parapara me rregulloret për cilësinë e ujit për pije, UA 16/2012.

Duke patur parasysh situatën e krijuar pas vërshimeve në disa rajone të Kosovës, e sidomos pjesën qendrore, Instituti Kombëtar i Shëndetësisë Publike jep këto:

Rekomandime:

1. Sigurimi i ujit higjienik për pije të ofrohet nga cisternat e kompanive ujore komunale deri në normalizimin e gjendjes në të gjitha fshatrat e vërshuara.

2. Furnizimi i banorëve me ujë të ambalazhuar për pije dhe përgaditje të ushqimit.

3. Uji i puseve në vendbanimet vërshuara është ndotur nga plehrat dhe materjet fekale andaj nuk mund te përdoret si i tillë për pije dhe duhet patjetër të vlohet para përdorimit në 100 grade Celsius se paku 10 min.

4. Kompanitë ujore publike/ujësjellësit/ të përforcojnë kontrollin dhe rregullisht të dezinfektojnë ujin.

5. Ujësjellësit të furnizojnë qytetarët me ujë higjienik për pije me orar normal, për të pamundësuar kontaminimin dhe parandalimin e epidemive hidrike.

6. Ekipet e ujësjellësve rajonal të debllokojnë nyjet e kanalizimeve për të mos kontaminuar lagjet e vërshuara me materje fekale në të gjitha vendbanimet e vërshuara.

Ekipet kujdestare të Institutit Kombëtar po monitorojnë me kujdes situatën epidemiologjike dhe çdo ndryshim i situatës në terren do të pasojë me rekomandime të reja.