Java Botërore e Vetëdijesimit për Antibiotikë shënohet me thirrjen për kujdes në përdorimin e tyre

Prishtinë, 18 tetor 2016

Me gjithë faktin që niveli i përdorimit të antibiotikëve në Kosovë ka shënuar rënie në dy –tre fundit në Kosovë, përdorimi i tyre mbetet ende i lartë dhe kjo rrit rrezikun për rezistencë antimikrobiale. Një trend i rritjes së përdorimit të antibiotikëve dhe rezistencës është shënuar edhe në dimensione globale, kështu që, mikrobiologët rekomandojnë përdorimin me kujdes të tyre.

Kështu u tha sot në shënimin e Javës Botërore të Vetëdijesimit për Antibiotikët, që u mbajt në Institutin Kombëtar të Shëndetësisë Publike në Prishtinë, mbështetur nga Zyra Evropiane e OBSh-së në Kopenhagë.

Sipas një prezantimi të bërë rreth përdorimit të antibiotikëve në Kosovë, u bë e ditur se përdorimi i tyre në Spitalet rajonale ka shënuar rënie nga 43% më 2014 në 39% më 2015 dhe 38.4 % më 2016 tek të rriturit, ndërkohë që, mbetet ende i lartë përdorimi i antibiotikëve parenteralë sidomos te fëmijët në Kujdesin Parësor ku sillet në rreth 58%.

Izet Sadiku, Zëvendësministër i Shëndetësisë tha se duke njohur faktet rreth përdorimit të antibiotikëve në Kosovë dhe rezistencës mikrobiale, MSh ka ndërmarrë hapa për zvogëlimin e përdorimit të tyre, duke krijuar edhe Strategjinë Antimikrobiale dhe Planin e Veprimit, ndërkohë që ka filluar edhe procesin e hartimit të protokolleve dhe udhërrëfyesve klinikë që do të ndikojnë në përshkrimin racional të antibiotikëve. Ai tha se përdorimi lartë i antibiotikëve dhe rreziku nga rezistenca antimikrobiale përveç dimensionit shëndetësor, kap edhe dimensionin konik me që krijon shpenzime ekonomike për sistemet shëndetësore kudo dhe, gjithashtu, edhe në Kosovë.

Drejtori ekzekutiv i IKSHP-së, Naser Ramadani, tha se rezistenca antimikrobiale paraqet një rrezik global, ndërsa qëllimi i shënimit të Javës Botërore është ngritja e ndërgjegjësimit për përdorim racional të antibiotikeve dhe zvogëlimin e rrezikut të rezistencës mikrobiale.

Shefi i OBSH-së në Kosovë, Skënder Syla, ka bërë një përshkrim të veprimeve të ndërmarra në nivel botëror nga kjo organizatë për uljen e përdorimit të antibiotikëve dhe zvogëlimit të rezistencës antimikrobiale, përfshirë edhe Deklaratën e Asamblesë së Përgjithshme të Kombeve të Bashkuara, që u kërkon qeverive të gjitha vendeve që të zbatojnë qasje aktive dhe të koordinuar në zvogëlimin e rezistencës antimikrobiale.

Ai theksoi barrën e rëndë që mund të shkaktojë rezistenca antimikrobiale deri më 2050 ku numri i vdekjeve brenda vitit mund të arrijë në 10 milionë (apo në çdo 3 sekonda nga një vdekje, ndërkohë që barra ekonomike mund të shkojë në 100 trilionë dollarë amerikanë.

Profesori i Mikrobiologjisë Lul Raka ka bërë një prezantim gjithëpërfshirës për rezistencën mikrobiale në Kosovë sfidat dhe pasojat duke theksuar se antibiotikët janë armë për shpëtim në masë, por që përdorimi i pakontrolluar po bëhet tendencë e rrezikshme në nivel global.

Duke bërë një krahasim rreth statusit aktual të shteteve të Ballkanit Perëndimor rreth rezistencës antimikrobiale, ai theksoi se Kosova qëndron më mirë se Shqipëria, Bosnja e Hercegovina, Maqedonia, Mali i Zi dhe Serbia, sa u përket pesë elementeve: krijimit të pikave fokale të kontaktit, mekanizmin koordinues ndër-sektorial, Strategjisë dhe Planin e Veprimit për Rezistencën Antimikrobiale, fondet e dedikuara për zbatim dhe zbatimin e Planit të veprimit.

Por, gjithashtu tërhoqi vërejtjen për investimet e ulëta në këtë drejtim dhe përdorimin e lartë të antibiotikëve, sidomos në Kujdesin Parësor Shëndetësor dhe shkrimin e tyre me emra të mbrojtur.

Në këtë takim profesional, me prezantime e ligjërata në fushën e antibiotikëve dhe rezistencës antimikrobiale kanë kontribuar edhe Sjoukje Woudt dhe Janneke van Heereveld, Instituti Kombëtar i Shëndetësisë Publike të Holandës; Arsim Kurti-IKSHP, Arianti Jakupi-ekspert i farmacisë farmaceutike dhe pjesëmarrës të tjerë.

Prishtinë, 14 nëntor 2016

Zëvendësministri i Shëndetësisë Izet Sadiku ka marrë pjesë në organizimin e shënimit të Ditës Botërore të Diabetit në të cilën Ministria e Shëndetësisë, Instituti Kombëtar i Shëndetësisë Publike të Kosovës IKSHPK, Shoqata e Endokrinologëve dhe Diabetologëve të Kosovës dhe Organizata Botërore e Shëndetësisë kanë folur për sëmundjen e diabetit dhe ndikin e saj në shëndetësi.

Zëvendësministri Sadiku tha se “në shumë vende diabeti është shkaku kryesorë i verbimit, sëmundjeve kardiovaskulare, insuficiencës së veshkave dhe amputimeve të gjymtyrëve të poshtme”. Ai tha se Ministria e Shëndetësisë vazhdon furnizimin e rregullt me Insulinë për 11470 pacientët me diabet dhe se furnizimi me barna antidiabetike “vlerësojmë se do të përmirësohet në të ardhmen me funksionalizimin e SISH-it dhe Sigurimeve Shëndetësore dhe se, në kuadër të aktiviteteve për përmirësimin e kushteve për të sëmurit me diabet, është edhe revidimi i Planit Nacional për Diabet I, cili është hartuar në vitin 2006, dhe MSh do të mbështesë atë”.
“Sot në shënimin e kësaj dite, ftoj organizatat e pacientëve diabetikë, Shoqatën e Endokrinologëve dhe Diabetologëve të Kosovës, Klinikën e Endokrinologjisë në kuadër të QKUK, Institutin e Shëndetit Publik të Kosovës dhe mediat për bashkëpunim konkret për përmirësimin e shërbimeve shëndetësore për diabetikët dhe parandalimin e shtrirjes së kësaj sëmundje”, tha Zëvenësministri Sadiku.

Drejtori ekzekuotiv i IKSHPK-së, Naser Ramadani, tha se “në këtë ditë të gjitha institucionet shëndetësore dhe Shoqata e Diabetit në Kosovë janë të bashkuar për të parandaluar diabetin, në theks të veçantë në sensibilimin e njerëzve që të kryejnë kontrolle të rregullta si të sheqerit, ashtu edhe të tensionit të gjakut, e gjithashtu të kenë parasysh këshillat për të parandaluar këtë sëmundje”.

Në vendin tone, shtoi ai, nuk kemi evidenca të sakta të numrit të diabetikëve, por konsiderohet se diku rreth 5-7 % janë me prevalencë të sëmundjes , ku 20-30 % prej tyre janë me insulinë të varur, të cilëve ajo u ofrohet falas nga MSh-ja.

Shefi i Zyrës së OBSh-së në Prishtinë, Skender Syla tha se jemi të bindur se kemi arsye të shumta dhe duhet të punojmë shumë më shumë në ngritjen e cilësisë dhe sigurisë së shërbimeve tona shëndetësore në funksion, pos tjerash, edhe të diagnostikimit më të mirë të diabetit. Dhe këtë jo vetëm sot kur shënojmë Ditën Botërore të diabetit por çdo ditë dhe me secilin pacient.

Ai tha se llogaritet që sot afër 415 milion njerëz në botë kanë diabet. Motoja e sivjetme e DBD është ‘Sytë kah diabeti’ që mund të interpretohet edhe si thirrje për domosdoshmërinë e ngritjes së cilësisë së diagnostikimit të hershëm por edhe si thirrje për menaxhimin e mirë të diabetit si parakusht për shmangien e komplikimeve të të pamurit në mënyrë të veçantë”.

Drejtoresha e Klinikës të Endokrinologjisë (QKUK), Drita Mekuli ka folur për aktivitetet që kryhen në kuadër të Klinikës si për ofrimin e shërbimeve për të sëmurët, trajnimeve të ndryshme, por edhe punën e vazhdueshme të stafit të Klinikës në edukimin e pacientëve për kujdesin nga kjo sëmundje.

Ajo ka thënë se Klinika ka 38 shtretër ku për çdo vit kalendarik hospitalizohen afërsisht 800 pacientë, ku fokus të veçantë i jepet edukimit në kujdesin ndaj kësaj sëmundjeje.

Drita Peqani, mjeke në Qendrën Kryesore të Mjekësisë Familjare në Prishtinë, tregoi për aktivitetet që kryhen në kuadër të Komunës së Prishtinës, si dhe për bashkëpunimin që kanë më Klinikën e Endokrinologjisë, me theks të veçantë në edukimin e vazhdueshëm profesional për sëmundjen e diabetit.

Ndryshe, Dita Botërore e Shëndetit shënohet që nga viti 1991 falë nismës së Federatës Ndërkombëtare të Diabetit (IDF) dhe përgjigjes së OBSh-së në shqetësimin në rritje për përshkallëzimin e kërcënimit shëndetësorë që bart diabeti. Por kjo nuk është dita e vetme që i dedikohet përpjekjeve të komunitetit shëndetësorë dhe publikut të gjerë për diagnostikimin sa më të hershëm dhe trajtimin sa më adekuat të diabetit. Kjo në fakt shënon fushatën më të madhe të ndërgjegjësimit për diabetin që në vitin 2014 kishte nxitur aktivitete të ndryshme ndërgjegjësimi në më shumë se 100 vende të botës dhe iu kishte dedikuar aktivitet avokuese përreth samitit tëG7, Asamblesë së Përgjithshme të KB dhe G20.

Në nivel botëror ka 415 milionë të rritur që jetojnë me diabet dhe ky numër pritet të rritet në 642 milionë, ose një në dhjetë të rritur ne vitin 2040; një në dy të rritur me diabet është i pa diagnostikuar; dhe rreth 90% e popullatës atakohet me diabetin tip 2 dhe 10% me diabet tip 1/
Reth 12% e totalit të shpenzimeve globale në shëndetësi aktualisht shpenzohet për të rriturit me diabet.